Keek op de week

22 mrt 2024

Wordt kernenergie ineens salonfähig?

Er is alle reden toe om energie van fossiele brandstof zo snel mogelijk uit te bannen, daar zijn de meeste van ons het wel over eens. Bijzonder is dan dat de grootste tegenstanders in onze politieke omgeving, met name de huidige formatiepartijen, om fossiel uit te bannen onmiddellijk en met graagte de kernenergie omarmen. Maar opportunisme is in de politiek geen vreemd verschijnsel, en de rechtse wind in Nederland leidt nu tot deze gevolgen:

Het bagatelliseren van de milieuproblematiek;
Het veronachtzamen van de noodzaak om het energiegebruik te verminderen;
Het wegwuiven van de exorbitante kosten van een kerncentrale, miljarden die door middel van overheidssubsidies zeker voor een aanzienlijk deel door de belastingbetaler moeten worden opgebracht;
Het wegwuiven van de zeer lange bouw- en voorbereidingstijd voordat dergelijke centrales er staan (15+ jaren voordat de stroom van die centrales uit het stopcontact stroomt);
Het veronachtzamen van de risico’s (kleine kans, maar ZEER GROOT EFFECT) van kernrampen; ja, kleine kans, maar niet ondenkbaar.

En dan steken er ineens allerlei plannen de kop op die tot voor kort niet meer denkbaar waren: eerst twee nieuwe kerncentrales, toen vier, en dan vier met nog eens vier kleine, Small Modular Reactors.

Waarom is het inzetten op kernenergie dan geen goed plan?

Enkele grote kerncentrales geven een zeer grote belasting op het stroomnet: alle stroom moet van enkele punten over heel Nederland getransporteerd worden, in tegenstelling tot de fijnmazige productiepunten van wind- en zonnestroom. Onze hoogspanningskabels kunnen het nu al niet aan;
Met de huidige snelheid van de klimaatverandering kunnen we geen tientallen jaren wachten om onze CO2-emissie te verminderen; in die tijd kunnen we een enorme hoeveelheid windturbines en zonnevelden installeren, soms inderdaad op land, maar ook vaak op zee. Veel sneller dan een kerncentrale kunnen we waterstofcentrales bouwen en buurt- en thuisbatterijen installeren om de productiepieken te effenen.
Kernenergie is veel duurder dan zon- en windenergie en meer dan vijftien jaar, tijdens de bouw, kost dat ding alleen maar geld terwijl er geen ampertjes stroom uit komt;
Kernreactoren op uranium produceren grote hoeveelheden radioactief afval: in Nederland ontstaat jaarlijks 4,5 m3 hoogradioactief afval en 1.100 m3 middel- en laag radioactie afval met een zeer lange levensduur (honderdduizenden jaren) waar we geen oplossing voor hebben, behalve het bij de COVRA in Borssele op te slaan. En thorium dan? Ja, dat levert inderdaad minder radioactief afval op, en minder zwaar radioactief, maar er zijn nog helemaal geen thorium reactoren. En naar zich laat aanzien duurt het nog vele tientallen jaren voor die er wel zijn; daar wil niemand op wachten.
Misschien dat ooit kernfusie een oplossing zal bieden, maar dan praten over nog veel meer jaren wachten.

En dan een beetje geschiedenis:

Kernenergie was al langer omstreden. Radioactiviteit, het lijkt zo mooi, je ziet het niet, je ruikt het niet, en als je daar niet te veel aan blootstelt voel je het ook niet. Een nadeel: je gaat er wel van dood! Daarom werd er tussen 1981 en 1983 met onze hele bevolking een Brede Maatschappelijke Discussie gevoerd. Het advies hieruit aan de regering luidde toen: niet doen, niet meer kerncentrales! De regering wilde het echter toch doen. En toen kwam de kernramp van Tsjernobyl, ongeveer 2.000 km hier vandaan. In Nederland mochten koeien niet meer grazen, bladgroente van het land mocht niet meer verkocht worden. Diverse rapporten noemen het aantal doden ten gevolge van deze ramp tussen de 9.000 en de 93.000 doden. Nu nog steeds heersen op sommige boerderijen in Groot-Brittannië beperkende maatregelen.

Twee jaar duurde de Brede Maatschappelijke Discussie, enkele jaren had de toenmalige regering nodig om tot bezinning te komen, ruim vijfendertig jaar was er geen sprake meer van nieuwe kernenergie in onze omgeving, en sloten kerncentrales in ons omringende landen hun deuren. En nu willen we opnieuw het miserabele pad van de kernenergie betreden: waar het geen oplossing is, te laat effect zal hebben, het grote problemen op de ruimtelijke inpassing zal hebben, en we dit niet doen aan de hand van een opgefriste Brede Maatschappelijke Discussie. Ik wil best een ‘lichtend voorbeeld’ zijn, maar niet op deze manier. Creatief Nederland, bedenk maar een duurzame oplossing.