Keek op de week

28 jun 2024

Sjoerd Hoekstra

Adama van Scheltema, wie kent hem nog?

In het dagelijks leven ben ik, onder andere, leraar Nederlands en ik wil deze Keek op de Week dan eens benutten om een oude socialistische dichter (op nieuw) onder de aandacht te brengen: Adama van Scheltema, wie kent hem nog?

Adama van Scheltema was een prominente Nederlandse dichter uit het begin van de 20e eeuw, bekend om zijn socialistische overtuigingen en zijn bijdragen aan de socialistische beweging in Nederland. Zijn poëzie was doordrenkt van sociaal engagement en een verlangen naar rechtvaardigheid. Daardoor werd hij een belangrijke figuur in de Nederlandse literatuur en politiek van die tijd.

Hoewel zijn werk meer dan een eeuw geleden tot stand kwam, blijft zijn boodschap actueel m.b.t. de hedendaagse politiek, vooral gezien de toenemende aandacht voor sociale rechtvaardigheid en gelijkheid. In zijn gedichten belichtte Van Scheltema vaak de strijd van de arbeidersklasse tegen uitbuiting en onderdrukking, en pleitte hij voor een rechtvaardigere samenleving waarin de belangen van de arbeiders serieus werden genomen. Zijn werk riep op tot solidariteit en collectieve actie, waarden die GroenLinks en PVDA nog steeds hoog in het vaandel hebben.

In een tijd waarin kwesties als inkomensongelijkheid, arbeidsrechten en sociale voorzieningen hoog op de politieke agenda staan, kunnen de thema's die Van Scheltema in zijn poëzie behandelde, een inspiratiebron zijn voor iedereen die streeft naar een meer rechtvaardige samenleving.

Een van de centrale thema's in het werk Van Scheltema was de strijd tegen economische ongelijkheid en het streven naar een eerlijker verdeling van welvaart. Dit sluit nauw aan bij hedendaagse debatten over herziening van het belastingstelsel, herverdelingsbeleid en het belang van sociale vangnetten om de kloof tussen arm en rijk te verkleinen.

Van Scheltema's pleidooi voor solidariteit en gemeenschapszin biedt een waardevol tegenwicht tegen individualisme en egoïsme, waardoor zijn werk relevant blijft voor iedereen die streeft naar een meer samenhangende en inclusieve samenleving.

Bovendien benadrukte Van Scheltema het belang van onderwijs en cultuur als middelen om sociale verandering te bewerkstelligen. Hij geloofde dat de verspreiding van kennis essentieel was voor het bevorderen van sociale rechtvaardigheid en het overwinnen van onwetendheid en vooroordelen. In een tijd waarin onderwijskansen nog steeds ongelijk verdeeld zijn, biedt Van Scheltema's nadruk op onderwijs een waardevol inzicht voor het vormgeven van beleid dat gelijke kansen voor iedereen bevordert.

De poëzie van Adama van Scheltema blijft dus relevant voor de hedendaagse politiek vanwege de tijdloze boodschap van solidariteit, rechtvaardigheid en gemeenschapszin die hij uitdroeg. Zijn werk herinnert ons eraan dat de strijd voor een rechtvaardige samenleving een voortdurende inspanning is, en biedt inspiratie voor iedereen die streeft naar sociale verandering en vooruitgang.

Vrede

Vrede spreid gij uw zachte vleugels
Over de donkere aarde heen -
Over de moeden en de gewonden,
Over de duizenden, die verzwonden,
Over al de snikkende monden,
Die verbleekt zijn van geween!

Vrede daal gij uit de lichte sferen,
Waarheen gij vluchttet voor deze wereldsmart,
Daal over hen, die u hebben verraden,
En over de dwazen, die op u smaadden,
En over de blinden, die om u baden,
Daal - daal gij weder in ons hart!

Opdat uw liefde daar weder wone,
Opdat uw liefde ons weer genas -
Liefde bove' onze ijdele wenschen,
Liefde over alle ijdele grenzen,
Liefde alleen van mensch tot menschen,
Die eindelijk leerden wat liefde was!

Uit: C.S. Adama van Scheltema - Zingende stemmen
(W.L. & J. Brusse's uitgeversmaatschappij - Rotterdam 1916)