Keek op de week

10 jan 2025

Daan Dankaart

In wat voor wereld leven wij, waar gaat 2025 naar toe?

2024 lijkt de aanloop te zijn geweest naar een 2025 waar ik erg onrustig van word. Laten we eens kijken wat er voor de deur staat.

Oekraïne

Nog twee maanden, en dan duurt de oorlog in de Oekraïne alweer drie jaar. Drie jaar dat Goliath-Rusland onrechtmatig probeert David-Oekraïne onder de duim te krijgen. Drie jaar van afgrijselijke pijn en rouw door de meedogenloze agressie van Poetin-Rusland in een soeverein buurland. Goed dat de westerse wereld Oekraïne ondersteunt, maar ondanks de mooie woorden van de Europese Unie, de Verenigde Staten, en ook van Nederland lijkt dat niet met volle overtuiging te gebeuren. Het lijkt wel dat we beseffen dat het moet, maar dat het niet van harte gaat, dat we met de ene voet gas geven en tegelijk met de andere voet op de rem staan. Keer op keer is de westerse steun te weinig en te laat. Gevolg: oorlog in een impasse, en inmiddels al vele tienduizenden doden te betreuren.

Gaza

7 oktober 2023 voerde Hamas net buiten Gaza een verschrikkelijke verassingsaanval uit op onschuldige Israëliërs. Meer dan duizend Israëliërs, mannen en vrouwen van alle leeftijden, en vele kinderen werden gedood en enkele honderden als gijzelaars naar Gaza meegenomen. Verschrikkelijk! Het was de inleiding en aanleiding voor een reactie van de regering Netanyahu die zijn weerga tot dusverre niet kent: aan Palestijnse kant zijn inmiddels vele tienduizenden doden te betreuren, ook hier mannen en vrouwen van alle leeftijden, en vele kinderen. Van alle kanten, en met name uit de Europese Unie, de Verenigde Staten, en ook weer uit Nederland word er ‘ach en wee’ geroepen, en wordt de Israëlische regering vriendelijke gevraagd zich wat in te houden. De Palestijnen in Gaza worden uitgeroeid of op zijn minst hun levensmogelijkheden ontnomen, en de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever worden door – illegale! – kolonisten van hun land verdreven.
Al voor het begin van onze jaartelling woonden er Joden in het gebied dat Palestina wordt genoemd, door allerlei oorzaken hebben velen van hen zich over een groot deel van de wereld verspreid; vaak werden zij daar echter weer verjaagd, denk bijvoorbeeld aan de pogroms in Oost-Europa. Het verschrikkelijkst leidde dit tot de Holocaust in het Duitsland van 1933-1945 waarbij ongeveer 6 miljoen Joden door het naziregime werden uitgemoord. Er was dus wel reden om ‘iets’ voor de Joodse gemeenschap te doen. Dat ‘iets’ werd ingeleid door het Verenigde Koninkrijk dat in 1917 in het mandaatgebied een tehuis voor joden stichtte in Palestina, waardoor in de jaren daarop veel Joden uit Rusland (pogroms) en nazi-Duitsland (Holocaust) naar Palestina verhuisden. Let wel: een Palestina dat al bevolkt was door Palestijnen. In mei 1948 eindigde het Britse mandaat voor Palestina, en tegelijk riep een Israëlische non-gouvernementele organisatie, de Jewish Agency for Israel de staat Israël uit; een staat die vrijwel onmiddellijk door veel landen werd erkend. Is het dan vreemd dat de vaste bewoners van dit gebied in de laatste paar duizend jaar, de Palestijnen boos waren? In de ernstige ‘weeffout’ van mandaatgebied, via tehuis voor Joden, via Jewish Agency naar de staat Israel heeft het Verenigde Koninkrijk, maar ook de Verenigde Staten en veel andere landen stapels boter op het hoofd. Het zaadje was gezaaid voor minstens tientallen jaren onenigheid die nu dreigt uit te monden in een holocaustachtige genocide van de Palestijnen. En als vergelding hiervoor een veelheid aan vaak opportunistische terroristische activiteiten van organisaties als IS, Al Qaida, Boko Haram, Houthi’s, etc.
Wie zich afvraagt waar de intensieve bemoeienis van westerse landen in het Midden-Oosten vandaan komt, moet het onovertroffen boek ‘Bagdad-Berlijnexpress’ van Ana van Es maar eens lezen; dan staat Lawrence of Arabia ineens in een heel ander daglicht.
De weeffout van 1917 e.v. kan niet meer ongedaan worden gemaakt. En dat brengt mij tot de volgende verzuchting.

De Verenigde Naties, ‘politieagent’ van de wereld?

Nooit meer oorlog! Dat grondbeginsel stond in 1945, direct na de tweede wereldoorlog aan de wortel van de oprichting van de Verenigde Naties (VN). De inleiding van het Handvest van deze wereldwijde organisatie stelt in haar inleiding:

‘Wij, de volken van de Verenigde Naties,

Vastbesloten komende geslachten te behoeden voor de gesel van de oorlog, die tweemaal in ons leven onnoemelijk leed over de mensheid heeft gebracht, en … etc. etc.’

En artikel 1 lid van dit Handvest luidt:

‘De internationale vrede en veiligheid te handhaven en, met het oog daarop: doeltreffende gezamenlijke maatregelen te nemen ter voorkoming en opheffing van bedreigingen van de vrede en ter onderdrukking van daden van agressie of andere vormen van verbreking van de vrede, alsook met vreedzame middelen en in overeenstemming met de beginselen van gerechtigheid en internationaal recht, een regeling of beslechting van internationale geschillen of van situaties die tot verbreking van de vrede zouden kunnen leiden, tot stand te brengen;’

In 1945 sloten zich eenenvijftig landen aan en inmiddels zijn honderdrieennegentig landen lid van de VN. Wat hebben velen, waaronder ikzelf, gedacht en gehoopt dat hiermee een wereldwijde ‘politieagent’ tot stand was gekomen die heethoofdige of machtswellustige staten tot de orde kon roepen. Twee essentiële bestuursorganen van de VN zijn de Veiligheidsraad en het Internationaal Strafhof. Met deze instellingen mocht verwacht worden dat oorlogen in de toekomst voorkomen of, in het slechtste geval, in de kiem gesmoord zouden worden.

Op 16 december 2021 werd in de Algemene Vergadering van de VN de resolutie aangenomen (141 stemmen VOOR, 5 stemmen TEGEN en 35 onthoudingen) waarin het de “agressie” van Rusland tegen Oekraïne in de meest krachtige bewoordingen afkeurt en eist dat Rusland onmiddellijk zijn strijdkrachten terugtrekt uit Oekraïne. Inmiddels is de oorlog in Oekraïne alweer drie jaar langer aan de gang. De ‘politieagent’ die dit moet afdwingen, die bestaat blijkbaar niet.

En dan Gaza. Inmiddels zijn verschillende resoluties, met name met betrekking tot een staakt-het-vuren in Gaza door de Veiligheidsraad behandeld. Meermaals werden deze geblokkeerd door een veto van de Verenigde Staten. Overigens gebeurde dat soms nadat Bibi Netanyahu gedreigd had een bezoek aan de VS niet door te laten gaan als de VS zijn veto niet zou inzetten. Hoe de VN door machtsmisbruik kan worden gemanipuleerd.
Ook Nederland stelt zich zeer terughoudend op om de Israëlische regering op te roepen tot een humaner beleid. Recent, op 18 september jongstleden, nam de Algemene Vergadering van de VN een resolutie aan die oproept om een einde te maken aan de onrechtmatige aanwezigheid in het bezette Palestijnse gebied; dit was naar aanleiding van een advies van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Opnieuw een resolutie waar Nederland zich van stemming onthield terwijl honderdvierentwintig landen VOOR stemden. Is dit een vorm van overcompensatie voor het bedenkelijke gedrag dat een fors deel van Nederland jegens de Joden vertoonde in de jaren 40-45?

Kortom: we hebben een wereldwijde ‘politieagent’ nodig. Hoe mooi zou het zijn als op het wereldtoneel deze ‘politieagent’ het geweldsmonopolie zou hebben analoog aan onze nationale politie. Dit zou een rol moeten zijn voor de VN. Door het verfoeilijke vetosysteem van de VN enerzijds, en het opportunistische gedrag van ‘vrienden’ van sommige landen komt de rol van deze ‘politieagent’ niet echt van de grond, ten koste van vele doden, gewonden en mensen die ernstige ontberingen moeten doorstaan.

Ik begon deze Keek op de Week (eigenlijk een Keek op het jaar) met de verzuchting ‘In wat voor wereld leven wij’, en nam Oekraïne en Gaza als voorbeelden. Maar er zijn veel meer conflicthaarden die genoemd zouden moeten worden: Soedan, gedrag van de Taliban, gedrag van China tegen Oeigoeren en Tibet, en de aanstaande dreiging van de heerschappij van Trump en zijn rijke vazallen. En andere problemen, zoals het ontkennen van een desastreuze klimaatverandering. Ik ben niet volledig, maar hiermee heeft u het wel begrepen.

Een land met een regeringscrisis

En dan zitten wij in ons eigen landje met een regeringscoalitie waar de onbenul aan alle kanten vanaf straalt. Met een idee-fixe dat al onze problemen voortkomen door asielzoekers; in een wereld zoals hiervoor geschetst moet je asielzoekers wel opvangen. Met een regering die proefballonnetjes op laat en neerschiet alsof het kleiduiven zijn. Die denkt dat je stikstof kunt laten verdwijnen door in Brussel met de vuist op tafel te slaan, dat je Ter Apel/Westerwolde kunt ontlasten door de Spreidingswet in te trekken voordat je andere problemen hebt opgelost, dat je geld om boeren eerlijk uit te kopen al wegbezuinigd hebt nog voordat je iets anders hebt geregeld.
Een heel sterk beleid van ‘oude schoenen weggooien voordat we nieuwe gekocht hebben’. Een beleid van wensdenkers (VVD en NSC), van inhumane xenofoben met hun ‘omvolkingstheorie’ (PVV) of met oogkleppen voor een levensvatbare landbouw (BBB, ik ga er zowaar van stotteren).

Waar is mijn gebroken geweertje?

Ik ben een positief ingesteld mens, maar steeds vaker krijg ik het gevoel dat het redelijke deel van de mensheid in een Maelstrom is gekomen waar we niet meer uitkomen. Een Maelstrom die uitsluitend weerstaan kan worden als het redelijke deel van de mensheid de handen ineenslaat. GroenLinks en PvdA hebben daar al een stapje in gezet, laten we op die weg voortgaan.
Ooit was ik een pacifist en lid van de PSP; ooit was ik aanhanger van het ‘gebroken geweertje’. Hoe ben ik in een wereld terecht gekomen waar ik wanhopig aan het worden ben omdat geweld wordt uitgeoefend door machtswellustelingen die geen geweldsmonopolie hebben. Mijn gebroken geweertje is nu dubbel gebroken.